Президент қарорига муносабат

2016 йилнинг 26 май куни 2016/2017 ўқув йили учун қабул квоталари аниқланди. Бу сафарги қарор сал бошқача. Бунда олий таълим тизимимизни ислоҳ қилишга оид бошқа масалалар ҳам кўтарилган бўлиб, қарорнинг тўла матни билан мана бу ҳаволада танишишингиз мумкин.

http://xs.uz/index.php/uzhzhatlar/item/7662-2016-2017-uv-jilida-zbekiston-respublikasining-olij-ta-lim-muassasalariga-ishga-abul-ilish-t-risida

Мен эса фикр билдирмоқчи бўлган қисмининг матнини қуйида келтириб ўтаман:

Қарорнинг тўртинчи банди:

4. Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги, Халқ таълими вазирлиги тасарруфида олий таълим муассасалари бўлган вазирликлар ва идоралар билан биргаликда: 

• жаҳоннинг ривожланган мамлакатларидаги етакчи университетлар ва олий ўқув юртлари билан қалин ҳамкорлик доирасида кенг кўламда иштирок этган ҳолда 2016/2017 ўқув йили бошлангунга қадар барча ўқув режалари ва дастурлари тубдан қайта ишлаб чиқилишини ниҳоясига етказишни таъминласин, фанларни ўқитишнинг эскирган, умрини ўтаб бўлган ёндашув ва услубларидан батамом воз кечишни, бакалавриат ва магистратурада жаҳон фани ва илғор педагогик технологияларнинг замонавий ютуқларига асосланган янги ўқув режалари ва дастурларини жорий этишни, шунингдек, таълим жараёнида уларни амалга ошириш ҳамда олий маълумотли мутахассислар тайёрлаш сифатини ошириш учун биринчи навбатда фундаментал ва техник мутахассисликлар бўйича етакчи хорижий олимлар ва ўқитувчиларни жалб этишни назарда тутсин;
• олий ўқув юртларининг профессор-ўқитувчилари фаолиятига баҳо беришда ва моддий рағбатлантиришда уларнинг хорижий тилларни қай даражада эгаллаганлигига ҳамда замонавий педагогик, мультимедиа ва ахборот-коммуникация технологияларини ўқув жараёнида қўллай олиш савиясига аҳамият берсин;
• Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2015 йил 12 июндаги ПФ-4732-сонли Фармонига биноан ташкил қилинган мамлакат олий ўқув юртларининг 15 та таянч марказларида олий таълим муассасаларининг раҳбар ва профессор-ўқитувчилар таркибини янги ўқув дастурлари ва таълим услублари бўйича қайта тайёрлаш ва малакасини оширишни 2016 йилнинг 1 июлидан ташкил қилишни таъминласин, шу мақсадда чет эллардаги етакчи олий таълим муассасаларининг олимлари ва профессорларини кенг жалб қилсин.

Энди бунинг ижроси қандай бўлади?

Ўқув режалар ишлаб чиқиб тасдиқланиш муддати 01.08.2016, бор йўғи 65 кун. Бунгача ишлар олиб борилаётган эдику демоқчимисиз? Албатта, вазирлик бу йўналишда ўзига хос усулда ишлар олиб боряпти. Ҳеч қандай чуқур таҳлилсиз, ўқув тизимимизга оптимал равишда мослашларсиз, АҚШ, Европа, Жанубий Корея университетларининг ўқув режалари асосида режалар тузиш ва буларга мос китобларни таржима қилиб,маъруза матнларини тайёрлаш соҳалар бўйича олди саналган олий ўқув юртларига буюрилган. Муддат май ойи охиригача. Маълумотлар йиғилгач, мутахассислардан тузилган махсус қўмита буларни таҳлил қилиб чиқади демоқчимисиз? Ҳафсалангизни пир қиламан, бунақа қўмита йўқ. Тузилган тақдирда ҳам бу қисқа муддат ичида юқорида айтган ўқув юртларидаги ўқитувчи, профессорларимиз шошилинчда, чала-чулпа, хўжакўрсинга тайёрлаган режалари, маъруза матнларини танқидий назар билан кўриб чиқиш реал иш эмас. 
Янги ўқув йилида ура-ура билан янги, замонавий, дунё стандартларига мос ўқув режалари асосида талабаларни ўқитишни бошлаймиз. Ким ўқитади дейсизми? Ёзнинг жазирама 2 ойида олий ўқув юртлари ўқитувчиларини мажбурий равишда малака оширтирамиз. Уларни ким ўқитади деган савол ўринсиз. 1 июлгача чет элдаги етакчи олим, профессорларни жалб қиламиз. Қандай қилиб дейсизми? Катта пул тўлашни ваъда қиламиз, шунда балки улар анча ойлар олдин режалаган ишларидан воз кечиб бу ишга кўнишар. Маблағни қаердан топишни вазирликдагилар билишади. Малака ошириш курсларидаги режалар ўтган йили шунақа шошилинч тарзда тайёрланиб олинганди, йил давомида кўпикдай ёрилиб кўзни ачиштирди. Бунинг устига янги режаларга мослаш ҳам керакку. Таклиф этилган чет эллик олимлар бу режалар асосида дарс ўтармикан? Ёки уларга ҳам тезкор топшириқ берсакми? 1 июлгача режанг билан кел деган маънода. Бу ёз чин маънода қайноқ бўладиган кўринади.

Сарказмни йиғиштириб, бу борадаги фикримни баён қилсам.

Аввало, Президент қарорига ўзгартиришлар киритиш керак. Иложи йўқ нарсанинг ўзи йўқ. 2012 йили 3 кун ичида ПҚ га ўзгартириш киритилган. Энди бунинг учун кимларнидир "калласи кетса, кетар". Биз яхши оқибат тарафдоримиз. Қарордаги мақсад жуда маъқул ва эзгу. Аъло ижро тизим равнақи гарови!

Ўзгаришлар асосан муддат маъносида бўлсин. Кўзда тутилган ўқув режалари алмашиниши 2017/2018 ўқув йили, малака ошириш курсларининг янги мазмун ва шаклда бошланиши камида кейинги йилнинг бошидан бошланиши керак. Шунда чет эл профессорлари билан келишишга ҳам улгурамиз, улардан малака ошириш курслари режалари бўйича таклифлар олиб, таҳлил қилишга ҳам вақт бўлади.

Кейинги ўзгариш ўқув режаларни ишлаб чиқиш борасида махсус ишчи гуруҳлар тузиш ва гуруҳ аъзоларини моддий рағбатлантириш борасида аниқ кўрсатма берилмаса, вазирликлар бу ишларни қандай усталик билан жамоатчилик асосида ташкил қилишини яхши биламиз. Бунинг оқибати эса яна халтура бўлиши аниқ.

Ўқув режалар тузиб бўлингач, уларга мос маъруза матнлари тайёрлаш бўйича тендерлар эълон қилиниши керак. Муаллифлар гуруҳини ҳаққоний равишда танлаб олиниши ва уларга меҳнатига мос ҳақ берилиши назорат қилиниши керак. Чет элда буни Lecture Notes дейилади. Бу ҳақда ҳам ПҚ да айтиб ўтилиши керак деб ҳисоблайман.

Мазкур Президент Қарори таъсирини бевосита ўзида ҳис қиладиганлар, умуман, олий таълим тизимимизга бефарқ бўлмаганлар фикрингизни билдиринг. Шахсан, мен олдин тепадагилар яхшироқ билади, чуқур таҳлил билан бир ислоҳотни бошлайди деган фикримдан қайтяпман. Камида вазирлик даражасида ҳафсалам пир бўлди. ПҚ лойиҳасини юзага чиқаришга масъул бўлганлардан кўнглим қолди. Фикр билдирайлик, хатоларини тан олишсин, вақтида тўғрилашсин ёки биз хато қилаётганимизни далиллар билан исботлашсин. Ҳар ҳолда ПҚ ни амалга ошириш борасидаги ишларини шаффофлик билан ёритишсин, кўрайлик, таҳлил қилайлик. Ошлари ҳалол бўлса кўчада ичишсин. Ҳар ҳолда бу соҳа давлат сири ёки Миллий Ҳавфсизлигимизга оид эмас.